Soorten vismonden en hun toepassingen

Superieure mond

De bovenste mond is naar boven gericht en de onderkaak is langer dan de bovenkaak. Meestal voeden vissen met dit type mond zich aan het oppervlak. Ze liggen te wachten tot er prooi boven hen verschijnt en slaan dan plotseling van onderen toe. 

Veel vissoorten met een superieure mond voeden zich voornamelijk met insecten, maar sommige voeden zich ook met andere vissen die dicht bij het oppervlak zwemmen. Sommige soorten met een superieure mond hebben een verlengde onderkaak die veel weg heeft van een schep.

Boogschuttersvissen , halfsnavelvissen en bijlvissen zijn allemaal voorbeelden van aquariumvissen met een grotere bek.

Terminale mond

Terminale monden bevinden zich in het midden van de kop en wijzen naar voren. Beide kaken zijn even lang. Meer vissen hebben dit type mond dan enig ander type. Vissen met een terminale mond zijn over het algemeen middenwaterfeeders; ze kunnen echter overal eten. Deze vissoorten zijn vaak omnivoren , ze eten alles wat beschikbaar is. Ze eten meestal onderweg, door stukjes voedsel te pakken die ze passeren of door te jagen op andere vissen die ze achtervolgen.

Het is vrij gebruikelijk dat vissen met een terminale bek ook een uitstekende bek hebben, waardoor ze hun kaak naar voren kunnen duwen bij het grijpen van voedsel. De meeste vissen die zich voeden met andere vissen, hebben terminale bek, die vaak scharnierend zijn om ze in staat te stellen een andere vis te grijpen en door te slikken. Ze kunnen ook gespecialiseerde tanden hebben en in sommige gevallen een extra kaak. Murenen zijn een soort met een faryngeale kaak die ver achter in hun keel zit. 

De meeste  barbelen , cichliden, goerami’s en tetra’s hebben een eindmond.

Onderste mond

Ook wel een subterminale of ventrale mond genoemd, de inferieure mond is naar beneden gericht. De onderkaak is korter dan de bovenkaak en de kaak zal vaak uitsteekbaar zijn. Vissen met inferieure monden zijn meestal bodemvoeders en hebben vaak baarddraden die helpen bij het lokaliseren van voedseldeeltjes.

De meeste leden van de meervalfamilie hebben inferieure kaken en veel van hen hebben ook een zuigmond. Het dieet van vissen met inferieure monden omvat algen, ongewervelden (zoals slakken), evenals afval en al het voedsel dat naar de bodem zakt.

Uitsteekbare mond

Een uitstekende bek stelt een vis in staat zijn bereik te vergroten wanneer hij probeert prooi of voedseldeeltjes te grijpen. Deze eigenschap is te zien bij alle soorten bek. Vissen met een uitstekende en scharnierende eindbek kunnen een vacuüm creëren wanneer ze hun bek openen, waardoor ze hun prooi naar binnen zuigen. Verschillende vissoorten kunnen een uitstekende bek gebruiken tijdens het achtervolgen van prooien, terwijl andere soorten rustig liggen te wachten tot de prooi voorbij komt en vervolgens snel de bek uitstrekken om het ongelukkige slachtoffer te grijpen. 

Sommige soorten gebruiken deze eigenschap om zich bezig te houden met activiteiten die niets met eten te maken hebben. Zo gebruikt de kussende goerami zijn uitsteekbare mond om zijn territorium te verdedigen tegen anderen van dezelfde soort. Hoewel het lijkt alsof hij de andere goerami kust, is het een strijdlustige zet om zijn tegenstander te laten zien wie de eigenaar is van die ruimte.

Andere soorten, zoals sommige leden van de familie van de zuigmeervallen, gebruiken een uitstekende bek om vast te blijven zitten aan een steen of een ander vast voorwerp.

Zuigmond

Zuigmonden zijn een veelvoorkomend kenmerk bij vissen met inferieure monden. Meervallen, zoals de populaire plecostomus (wat letterlijk vertaald gevouwen mond betekent), gebruiken een zuigmond om algen van drijfhout of rotsen te raspen .  Sommige soorten gebruiken een zuigmond om zich vast te houden om hen te helpen stromingen te bestrijden. Door zichzelf via zijn zuigmond aan rotsen te hechten, kan hij blijven waar hij wil, zelfs in een sterke stroming.

Deze zuigmonden zijn ook uitsteekbaar, waardoor de vis zijn bereik kan vergroten bij het zeven door het substraat naar voedseldeeltjes. Zuigmonden kunnen ook worden gebruikt bij het verdedigen van territorium of bij ruzie met een andere vis.

Verlengde mond

Een sterk verlengde snuit is een ander soort mondaanpassing. Dit type mond stelt de vis in staat om in kleine spleten en gaten te prikken om voedsel te vinden. Ze kunnen deze mond ook gebruiken om door het substraat te graven om begraven voedselschatten te bereiken. Sommige oppervlaktevoedende vissen hebben ook een verlengde mond waarmee ze insecten en voedseldeeltjes van het oppervlak kunnen scheppen.

Zoetwatersoorten met langwerpige monden zijn onder andere de halfbeaks, snoekbaarzen en potloodvissen. Zoutwatersoorten zijn onder andere de naaldvis en vissen uit de lipvisfamilie .

Snavel Mond

De snavelmond is een interessante, maar minder gebruikelijke, mondvariant; het staat ook bekend als een rostrum. In dit ontwerp bestaat de mond uit twee zeer harde stukken die scharnieren en op een schaarachtige manier samenkomen. Hierdoor kunnen ze harde schalen van ongewervelden verbrijzelen.

Kogelvissen, zowel zoetwater- als zoutwatersoorten, en zoutwaterpapegaaivissen hebben een snavelvormige mond.